Gastroenteroloji
ve İç Hastalıkları Uzmanı

Uzmanlık

Dr. Meral Sözen

Doktor

Doktor Meral Sözen - Besin alerjisi nedir? Tanı ve tedavi de dikkat edilmesi gerekenler nelerdir?

Doktor Meral Sözen - Besin alerjisi nedir? Tanı ve tedavi de dikkat edilmesi gerekenler nelerdir?

Bugün size besin alerjileriyle ilgili bilgi vermek istiyorum. Alerjik reaksiyonlar dediğimizde vücudumuza herhangi bir şekilde teması halinde içerisindeki protein yapıya karşı tehlikeli olarak arz edip vücudun verdiği bağışıklık yanıltılır, alerji. Besin alerjilerinde de yediğimiz gıdalarla birlikte bunun ciltte, sindirim sisteminde, solunum sisteminde herhangi bir reaksiyon vermesi durumunda besinlerden kaynaklandığı için bu alerji durumun besin alerjisi durumu denir. Besin alerjisinde çocukluk çağından itibaren gelişebildiği gibi erişkin çağda da besin alerjileri başlayabilmektedir. Çocukluk çağında başladığında özellikle hastalarda burun akıntısı, gözde yaşarma, huzursuzluk hissi olurken erişkin çağda eh bu daha çok cilt geri döküntüleri, karında gaz, şişkinlik, hazımsızlık, bulantı, kusma gibi belirtilere neden olabilmektedir. Eh bazı durumlarda yutma güçlükleri, ses kısıklıkları, solunum güçlükleri, boğaz çevresinde şişlik, dil, dilde büyüme hissiyle gelebilir. Alerjik reaksiyonun boyutu vücudun verdiği tepkiyle ilişkili olabileceği gibi alınan gıdanın miktarıyla da ilişkili olabilmektedir. En sık alerjik reaksiyona neden olan besinler arasında süt, süt ürünleri, balık, bakliyatlar, kuruyemişler yer almaktadır. Bunun dışında sebze meyve alerjileri de oldukça görülmektedir. En sık görülen alerji durumuna bakacak olursak, laktaz dediğimiz eh süt ve süt ürünleri içerisinde bulunan süt proteinine karşı gelişen alerjik reaksiyonlar olup bu reaksiyonlarda bu gıdaların alımı sonrasında midede gaz, şişkinlik, hazımsızlık, rahatsızlık hisse ve tekrarlayan ishal ataklarıyla gidebilmektedir. Hastalar bunu zaten çok net anlamlandırır ve tanımlar. Burada erişkin görülen besin alerjilerinde miktar çok önemlidir. Çünkü az miktarda aldığınızda bazen reaksiyon gelişmeyebilirken miktar olarak arttırdığımızda bunlarda değişiklikler olabilir. Gıdalar diğer gıdalara bakacak olursak soya filizi, fındık, ceviz gibi kabuklu tohumlu besinlerde alerjik reaksiyonlar oldukça sık görülmektedir. Reaksiyonlar bölgeye göre değişkenlik göstermektedir. Alerjik reaksiyonlarla ciddi bir reaksiyon olduğunda eh tansiyon düşüklüğü, ağız çevresinde, göz çevresinde şişme eh dil büyümesi şeklinde eh bir şişkinlik hissi görülebilirken, bazı hastalarımızda yemek borusunda eh takılarak yutma, midede eh gastrit benzeri bulgular, şişkinlik, gerginlik, ağrı atakları, bağırsaklarda ishal atakları görülebilmektedir. Bazen eh çok az olasılıkla kanlı dışkılamada bu hastalarda görülmektedir. Burada alerjik reaksiyonun ile birlikte eşlik eden bir durumda araştırılmalıdır mutlaka. Peki biz alerjik reaksiyonlarda ne yapıyoruz? Özellikle hastanın öyküsünü almak burada çok önemli. Çünkü hastalar genellikle çok net bir şekilde ben bunu yedikten sonra şikayetim gelişti şeklinde hikaye verebildiği gibi bazen ya ben ne yesem alerjik reaksiyonum olabiliyor diye diyebilir. Burada mukozal yanıt yani mide bağırsak sisteminin hasar harabiyet derecesi bu reaksiyonları daha alevlendirebilir, şiddetlendirebilir. Bu hastalarda eşlik eden ürtiker yellezyonlar, cilt döküntüleri ya da solunum problemleri bizim karşımıza gelir. Özellikle biz bu hastalarımıza deterjan, parfüm ya da sigaraya karşı duyarlılığınız var mı? Bunlarla nefes darlığınız olur mu? Şeklinde sorarız. Çünkü bu reaksiyonlar birbiriyle zincirleme reaksiyonlardır. Bu tedavisinde genellikle alerjik olduğumuz gıdalardan kaçınmamız istenir. İlk tedavi aşaması budur. Bunun dışında desensizasyon dediğimiz duyarsızlaşma tedavileri de gündemdedir. Ancak burada tedavi süreci çok uzundur ve hastaların uyumu tedaviye biraz zor olduğu için az miktarda yapılmaktadır. Yapılan çalışmaların bir kısmında başarılı sonuçlar elde edilirken bir kısmında başarısız sonuçlarla karşılaşılabilir. Aşırı reaksiyonlar desansasyon çalışmaları sırasında olabilir. Bu tedavilere de gerekli durumlarda başvurulabilir. Bu başvurularda özellikle gıdalardan öncesinde bir arınma dönemi gerçekleştirilir. Sonrasında yavaş yavaş doktor kontrolünde az miktarda bu gıdalardan alınarak semptom oluşup oluşmadığına bakılır. Önceki şikayetleri neyse tekrarlayıp tekrarlamadığı değerlendirilir. Bundan sonrasında da tedavide eh miktar artırılarak belli bir miktardan sonra, yani günlük kullanım miktarlarımıza geldiğinde bu tedavi sonlandırılır. Bunlar göğüs hastalıkları ve alerji uzmanlarınca yapılmakta genelde desensizasyon tedavileri eh bu şekilde eh bir eh yöntem bulunmuştur. Besin alerjilerinin dışında en çok gördüğümüz şey çölyak hastalığıdır. Çölyak hastalığı da eh buğdayın içerisinde olan gliyadin proteinine karşı aşırı duyarlılık reaksiyonudur. Aşırı duyarlılık reaksiyonlarında erken dönemde gelişebildiği gibi geç dönemde de gelişebilir. Bu geç dönemde gelişen alerjik reaksiyonlar besin alerjileri birbiriyle karıştırılabilmektedir. Eğer tanımlanamayan bir gaz, şişkinlik, ağrı probleminiz varsa yutma güçlüğünüz varsa belli cilt lezyonlarınızla aynı zamanda eşlik ediyorsa mutlaka bir hekime başvurarak besin alerjinizin olup olmadığını tespit ettirebilirsiniz. Bunlar hikayeden sonrasında belli kan testleriyle değerlendirilerek de sonuçlar, antikor düzeyleri değerlendirilip eh buna alerjiniz vardı denilebilir. Burada dediğim gibi en önemli tedavi alerjik olduğunuz gıdadan uzak durmaktır.

Hemen ARA!
Yol Tarifi