Ailede Kanser Öyküsü

Günümüzün en korkulan hastalığı kanser üzerine yüzlerce araştırma yapılıyor ve araştırma sonuçlarına göre kanserin oluşum sebepleri, faktörleri ve belirtileri üzerine daima yeni araştırmalar yapılmaya başlanıyor. Geçmişten günümüze kadar gelen süreçte bilim adamları kansere yakalanma riskini arttırdığı gerekçesiyle gen yapılarını inceliyor. Eğer ki sahip olduğumuz genlerde bir hata var ise gelecekte kanser riskiyle karşılaşmamıza sebep oluyor. Gastroenteroloji bölümünde görev yapan Dr. Meral Sözen’de alt ve üst sindirim sistemlerinde görülen kanserlerin çoğunun “genetik” faktörlü olduğunu her fırsatta dile getirmektedir. Ailede kanser öyküsü söz konusu olduğunda “genetik” kaynaklı olarak tanısı koyulan kanserler önlenebilir mi? vb. gibi çeşitli soruları da akıllara getiriyor. Genetik kanser çeşitleri nelerdir, kanser aileden geçer mi gibi birçok sorunun yanıtını bulabileceğiniz bu içerikte ailesinde kanser öyküsü olanlar için yapılması gerekenleri de bulabilirsiniz.

Kansere Davetiye: Kanserli Hücreler

Bazı kişilerin sahip olduğu gen yapıları, belirli kanser tiplerine eğilimi söz konusu haline getirebiliyor. Hücrelerin çekirdeğinde yer alan 23 adet kromozomda 25.000 adet gen bulunmakta ve vücudun nasıl büyüyüp gelişeceği ise bu kromozom ve genlere bağlı. Hücre içinde yer alan birçok genin hata yâda mutasyona uğraması ise kanser olarak adlandırılıyor. Birçok sebepten ötürü bölünerek çoğalan bu hücreler kanserin de büyümesine sebebiyet veriyor. İşte, yapılan araştırmalar sonucunda da genlerin kaynağına yani ailelerimizin genetik özelliklerine varılıyor.

Anne ve babalarımızın kalıtımsal özelliklerini taşıdığımız kuşkusuz bir gerçek. Genetik faktörlü kanserler ise elbette tek başına genetik tabanlı değil. Kansere genetik faktörlerin sebep olduğu kadar “güneş, sigara vb.” gibi dış faktörlerde kanserin oluşmasındaki en büyük etken. Ancak, belirtmek gerekirse genlerin birçoğu bizleri kansere karşı korurlar. Bu korumayı ise hücreler bölünürken DNA hasarlarını düzelterek yaparlar ancak kalıtımsal kaynaklı gen hatalarında ne yazık ki düzelme söz konusu olmuyor ve kanser riski günden güne birçok faktörle artmış oluyor.

Eğer ki anne yada babada 1 tane hatalı gen söz konusu ise her bir çocukta ½ oranında genin geçme olasılığı var. Bu da, birçok çocuğa sahip olan ailenin 1 çocuğunda kanser görülmesinin sebebini açıklıyor. Ancak, hatalı bir gen ile doğan çocuğun ilerde %100 kanser olacağını elbette söyleyemeyiz ancak ilerde büyük bir risk altında olduğunu söylemekte fayda var.

Ailede Kanser Öyküsü Varsa Ne Yapılmalı?

Meme, yumurtalık, kolon, mide, yemek borusu, kan gibi birçok kanser türüyle günümüzde karşı karşıyayız ve aslında hiçbirimiz ne kadar risk altında olduğumuzun dahi farkında değiliz. Örneğin, kolon yâda mide kanserine yakalanan bir aile bireyiniz varsa muhakkak genetik danışmanlığı almanızı öneriyoruz. Çünkü, ilerde olası kanser olma riskine karşı erken önlem almanın önemi çok büyük.

Genetik danışmanlık esnasında hatalı genler araştırılır ve planlanan kanserli genlere karşı önlem alınır. Buna en iyi örnek ise elbette günümüzde meme kanseri riskine karşı gen taraması yaptıran Angelina Jolie. Ailesinde meme kanseri öyküsü bulunan Angelina Jolie, BRCA1 (hasarlı gen) mutasyonu nedeniyle geçtiğimiz günlerde ameliyat oldu ve bu “olası kanser riskinin %1” gibi oranlara düşürülmesini sağladı. Bu nedenle, eğer ki ailenizde herhangi bir kanser öyküsü var ise onkolojik açıdan genetik danışmanlığı almanızda fayda var.